6/2/09

Μαθήματα ασφάλειας φαρμάκων απο τον Ανδρέα Καρκαβίτσα


Οπως θα έχετε καταλάβει μιλάω συχνά για το φάρμακο και έξω απο την εργασία μου. Είναι μια μοναδική ευκαιρεία για μενα να μαθαίνω και να αφουκράζομαι τη γνώμη των χρηστών των φαρμάκων. Να ακούσω τι λένε γι αυτό. Και συχνά-πυκνά μένω έκπληκτος απο αυτά που ακούω και μαθαίνω.

Τις προάλες, κατα τη διάρκεια μιας καλής βραδυάς, ένα φιλικό μας ζευγάρι μας κράτησε συντροφιά στο σπίτι μου. Κάποια στιγμή, η γυναίκα του φίλου μου κατέβασε απο τη βιβλιοθήκη μου ένα παλιό βιβλίο βοτανικής. Το ξεφύλλησε αχόρταγα διαβάζοντας και τις σημειώσεις μου στο χαρτάκι. Με κοίταξε με ανύποτο θαυμασμό.

-Μπράβο Μανώλη! Χαίρομαι πολύ που σου αρέσουν τα βότανα. Φαντάζομαι τι ζόρι θα τραβάς καθε μέρα στην εταιρεία με τα φάρμακα. Τι γυρεύεις εσύ εκεί; Εσύ είσαι δικό μας παιδί!

Μου την έδωσε. Πράγματι λατρευω τη φυτοθεραπεία. Και τούτο γιατι δεν πιστεύω ότι αξίζει να σκοτώσουμε ένα κουνούπι με ένα κανόνι. Αυτό όμως δεν θα με κάνει ποτέ να απομακρυνθώ απο τις αρχές της επιστήμης του οποιουδήποτε φαρμάκου (συμπεριλαμβανομένων και των "φυτικών") που δεν είναι άλλες απο το ωφελείειν ή μη βλάπτειν. Ρώτησα λοιπόν τη φίλη μου τι εννοούσε με το δικό μας παιδί. Κι εκείνη αρχισε να μου αραδιάζει τη θεωρεία του ότι καθε τι φυτικής προέλευσης είναι και ασφαλές. Και τότε , για να μην πώ καμμιά κουβέντα και δυναμιτίσω τη βραδυά, της έδωσα να διαβάσει-μια που ήταν φιλόλογος -ένα απόσπασμα απο το ζητιάνο του Ανδρέα Καρκαβίτσα


Στο διήγημα αυτό ο Καρκαβίτσας περιγράφει ένα φυτό με το όνομα βρίζα. Είναι επίσης γνωστό με το όνομα τρεμόχορτο επειδή τρέμουν τα σταχίδια των ταξιανθιών του. Κατά την πορεια της εξέλιξης της νουβέλας, η «Κρυστάλλω του Μαγουλά" πήρε το εκτρωτικό σκονάκι βρίζας του Τζιριτόκωστα και δηλητηριάστηκε από αυτό. Σας παραθέτω την περιγραφή του Καρκαβίτσα:

«….Της βρίζας η ενέργεια γινόταν από στιγμή σε στιγμή ισχυρότερη. Τα συμπτώματα έρχονταν πλέον φοβερά και ακράτητα. Οι σπίθες κατάντησαν αμέτρητες και κουραστικές εμπρός στα μάτια της. Το σπίτι ολόκληρο έμοιαζε πύρινο καμίνι, ερεθισμένο από χίλια φυσερά. Η βουή των αυτιών της αγριότερη και πλέον ενοχλητική και επίμονη κατέβαινε στις αισθήσεις της. Οι πόνοι του κορμιού, των σκελών, και του κεφαλιού τα τριβελίσματα, του δερμάτου η φαγούρα, την έφεραν σε απελπισία. Τρελή έτρεχε εδώ κι εκεί, εδερνόταν με τα χέρια της, εκινούσε τα ράθυμα πόδια της. Αλλά δεν μπορούσε να απαλλαγεί από τα τόσα δεινά. Κι άξαφνα σε μια στιγμή μανίας και απελπισίας μεγάλης, εκατέβασε την καλάθα, έκαμε βρόχο το σχοινί, κι επαραδόθηκε τυφλή στο θάνατο……»


Με το που το διάβασε της κόπηκε λίγο η όρεξη γιατί ήξερε που το πήγαινα. Αλλά η εκδίκηση της γνώσης είναι γλυκιά. Της έδειξα ενα βιβλίο φαρμακογνωσίας, και της απαρίθμησα μέσα απο αυτό πόσα "κουπονάτα" φάρμακα έχει λάβει στη ζωή της που χωρίς να το ξέρει προέρχονται απο φυτά. Μετά της έδειξα κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες που παρουσιάζει η χρήση βοτάνων σαν αυτά που πωλούνται στα βοτανατζίδικα γύρω απο τη βαρβάκειο αγορά. Με κοιτούσε έκπληκτη λες και της μίλαγα κινέζικα.

Αρχισε δειλά δειλά να μου μιλάει για κάποια συμπτώματα που είχε, και με ρωτούσε μήπως έχει σπάσει ο διάβολος το ποδάρι του και φταίνε τα μαντζούνια που παίρνει. Και τι να δώ; Απο το πολύ φασκόμηλο που έπερνε επειδή είχε ακούσει ότι έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες ο καταμήνιος κύκλος της ήτανε άλλα ΄ντ΄άλλων. Αυτό για να το διορθώσει "μπλαστρώθηκε" σε άλλα φυτικά. Αυτά της έφεραν "ακεφιές". Αυτές για να τις διορθώσει "κατέβασε" τσαι βαλσαμόχορτου. Αυτό της τάραξε το δέρμα. Αυτό για να το διορθώσει πήγε στον ομοιοπαθητικό της (όπως λέμε στον πνευματικό της). Αυτός της έδωσε, αντε να μην πώ τι, που φυσικά και δεν την έπιασε, γιατί το υπερικό είναι υπερικό, τελεία και παύλα. Κι έτσι αποκαμωμένη όπως ήταν, το ευχάριστο κατα τά άλλα προχθεσινό βράδυ, με κοιτάει με νόημα και μου λέει: Κανενα καλό "φυτικό" για την περίπτωση μου έχεις; Για ποιά απ΄ 'ολες; -της απάντησα σεχδόν αυτόματα.
Μου ρθε να της δώσω κανένα τηλέφωνο ψυχολόγου, αλλά λυπήθηκα το φίλο μου, το πτυχίο μου, και τη βραδυά. Ετσι, της έδωσα να διαβάσει όλο το βιβλίο του Καρκαβίτσα και μετά θα της απαντούσα τι να πάρει. Ο “Ζητιάνος” (1896) είναι το καλύτερο ίσως έργο του Ανδρέα Καρκαβίτσα και ένα από τα πιο γνωστά της ελληνικής λογοτεχνίας. Αναφέρεται στις συνθήκες εξαθλίωσης στη Θεσσαλική επαρχία, προβάλλοντας έναν τερατόμορφο αδίστακτο ζητιάνο ως πνεύμα του κακού. Κυριαρχεί λοιπόν η μορφή ενός “αντιήρωα” που εκμεταλλεύεται αναίσχυντα τις προλήψεις, την αθλιότητα, τη μιζέρια και την κακία των χωρικών, εξαπατώντας τον έναν μετά τον άλλο, επιδιδόμενος σε μάγια και μαγγανείες, φθάνοντας μέχρι το έγκλημα και καταφέρνοντας στο τέλος να ξεφύγει, πλουσιότερος και θριαμβευτής. Η κακία, η ζήλια, το μίσος και τα πλέον ποταπά ανθρώπινα συναισθήματα, σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούν η φτώχεια και οι προλήψεις, απεικονίζονται με ζωντάνια και σκληρότητα που σοκάρει. Το μυθιστόρημα αποτελεί μια πικρόχολη σάτιρα της κοινωνίας των προλήψεων και δεισιδαιμονιών στη νεώτερη Ελλάδα.


Σήμερα το πρωί μου τηλεφώνησε λέγοντας μου ότι έκοψε οικιοθελώς όλα τα μαντζούνια που αγόρασε απο τα βοτανατζίδικα της Βαρβάκειου. Της είπα να πάει στο φαρμακοποιό της να συζητήσει για θέματα αυτοθεραπείας . Γιατί δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ φυτικού και μη φυτικού φαρμάκου. Τα φάρμακα χωρίζονται σε ασφαλή και σε μη ασφαλή, Όπως και σε κατάλληλα για τον συγκεκριμένο ασθενή και μη κατάλληλα για το συγκεκριμένο ασθενή. Τό ιδιο ισχύει και με τις συμβουλές: Μπορούμε να τις δώσουμε και είμαστε σίγουροι ότι με την κατάλληλη OTC αγωγή αντιμετωπίζεται το περιστατικό; Δικός μας ο ασθενής. Δεν μπορούμε; Κατευθείαν το περιστατικό στο γιατρό. Και γι όσους πελάτες σας είναι δίσπιστοι, αγαπητοί μου φαρμακοποιοί και ιατροί αναγνώστες .....έχετε καλού κακού απο ένα Καρκαβίτσα στο φαρμακείο ή το ιατρείο σας!