17/7/09

Ετσι κάνουν όλες




Σας έγραφα το χειμώνα για την Ιστορία της εικονικής θεραπείας, την Ιστορία του Placebo. Εαν θελετε να ξαναδιαβάσετε την ανάρτηση αυτή κάντε μια βόλτα στο http://emitak.blogspot.com/2009/03/placebo.html. Σήμερα λέω να δούμε μουσικά το θέμα. Σας αρέσουν οι όπερες; Είται μου απαντήσετε ναι, είται μου απαντήσετε όχι, σας προτείνω, εαν σας αρέσει η ιστορία του φαρμάκου να δείτε την Οπερα του Μότσαρτ Cosi fan tutte (Ετσι κάνουν όλες). Οχι! Μη με βάλετε να σας γράψω ότι ο Μότσαρτ΄ήταν μια μουσική ιδιοφυία η οποία κλπ κλπ. Δεν είμαι ειδικός στις όπερες. Εκείνο που ξέρω, είναι ότι ο Μότσαρτ είχε ένα φίλο τον Dr Messmer που επαγγέλετο .......μαγνητιστής. Είχε την ιδιότητα δηλαδή, να πλησιάζει ένα μαγνήτη στον ασθενή και με τον τρόπο αυτό να το θεραπευει απο πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν! Ηταν τέτοια η επιρροή του Messmer στον Mozart, που στην όπερα αυτή βάζει τους μαγνητιστές να θεραπεύουν! Παρακολουθήστε την πλοκή των γεγονότων στο πρώτο μέρος της όπερας, πριν φτάσουμε στο "ψητό":


........Σε ένα καφενείο της Νάπολης δύο νεαροί αξιωματικοί, ο Γκουλιέλμο και ο Φερράντο, περηφανεύονται για την ομορφιά και την αφοσίωση των αγαπημένων τους, Φιορντιλίτζι και Ντοραμπέλλα . Ο Ντον Αλφόνσο, ένας γερο-φιλόσοφος, διαφωνεί μαζί τους και ισχυρίζεται με βεβαιότητα πως η πίστη των γυναικών είναι ανύπαρκτη. Την παρομοιάζει με φοίνικα. Το πουλί που όλοι γνωρίζουν πως υπάρχει, αλλά κανείς ποτέ δεν έχει δει . Η συζήτηση των ανδρών καταλήγει σε φιλονικία και ο Ντον Αλφόνσο τους προκαλεί να βάλουν στοίχημα για εκατό τσεκίνια πως αν κάνουν ό,τι τους πει, θα τους αποδείξει μέσα σε μία μόνο ημέρα ότι οι αγαπημένες τους είναι σαν όλες τις άλλες γυναίκες. Οι δύο νεαροί δέχονται πρόθυμα τους όρους. Σίγουροι για τη νίκη τους φαντάζονται ήδη πώς θα ξοδέψουν τα χρήματα που θα κερδίσουν .


Η Φιορντιλίτζι και η Ντοραμπέλλα, αδελφές από τη Φερράρα, περιμένουν σε έναν παραθαλάσσιο κήπο τους αγαπημένους τους. Κοιτάζουν με λατρεία τα πορτρέτα τους στα μενταγιόν που κρέμονται από το λαιμό τους . Εκφράζουν τον έρωτά τους και γεμάτες ευτυχία ελπίζουν πως σύντομα θα παντρευτούν.


Το σχέδιο του Ντον Αλφόνσο μπαίνει σε εφαρμογή με τα άσχημα νέα που φέρνει στις δύο αδελφές: οι νεαροί αξιωματικοί κλήθηκαν να πολεμήσουν και πρέπει να φύγουν αμέσως . Ο Γκουλιέλμο και ο Φερράντο καταφτάνουν περίλυποι, φορώντας στολές εκστρατείας . Ένα πλοίο φτάνει στην ακτή για να παραλάβει τους στρατιώτες. Καθώς οι ερωτευμένοι αποχαιρετούν ο ένας τον άλλο, ο Ντον Αλφόνσο τους παροτρύνει να βιαστούν. Οι άντρες επιβιβάζονται και οι γυναίκες τους παρακαλούν να τους γράφουν κάθε μέρα, ενώ ο Ντον Αλφόνσο με δυσκολία κρατάει τα γέλια του




Η Ντοραμπέλλα, η Φιορντιλίτζι και ο Ντον Αλφόνσο βλέπουν το πλοίο να απομακρύνεται και τους εύχονται καλό ταξίδι . Μένοντας μόνος, ο Ντον Αλφόνσο δείχνει ευχαριστημένος από την εξέλιξη των γεγονότων και λυπάται τους άντρες για την εμπιστοσύνη τους στον έρωτα των γυναικών.



Η Ντεσπίνα, καμαριέρα των δύο κοριτσιών, κάνει παράπονα για τη δουλειά της ενώ μεταφέρει το δίσκο με το πρωινό στο δωμάτιό τους. Τη στιγμή που ανακοινώνει στις κυρίες της πως το πρωινό είναι έτοιμο, εκείνες ορμούν μέσα, απελπισμένες για την επιστράτευση των μνηστήρων τους. Η Ντοραμπέλλα περιγράφει τον πόνο της ενώ η Ντεσπίνα ατάραχη, τις συμβουλεύει να βρουν σύντομα άλλους, παρά να πεθάνουν από στεναχώρια. Εκφράζει με ξενοιασιά τη δική της φιλοσοφία για τον έρωτα, πως άλλωστε και οι άντρες τα ίδια κάνουν .




Ο Ντον Αλφόσνο καταστρώνει το επόμενο στάδιο του σχεδίου του, βάζοντας και τη Ντεσπίνα στο παιχνίδι. Εκείνη δέχεται με χαρά αφού πρόκειται να αμειφθεί. Της ζητά να παρουσιάσει στις κυρίες της δύο νέους, στην ουσία τον Γκουλιέλμο και το Φερράντο μεταμφιεσμένους, με σκοπό να τις ‘’παρηγορήσουν’’. Οι άντρες μπαίνουν μεταμφιεσμένοι με στολές Αλβανών ευγενών. Ο Ντον Αλφόνσο τους συστήνει στην Ντεσπίνα που δεν τους αναγνωρίζει και σε λίγο καταφτάνουν η Ντοραμπέλλα και η Φιορντιλίτζι ενοχλημένες από τη φασαρία . Οι ξένοι εκφράζουν τον έρωτά τους για τις κοπέλες, φλερτάροντας ο καθένας την αρραβωνιαστικιά του άλλου, σύμφωνα με τις οδηγίες του Ντον Αλφόνσο. Εκείνες όμως, πολύ ενοχλημένες από την παρουσία τους, τους διώχνουν και η Φιορντιλίτζι παρομοιάζει την πίστη της με βράχο σε φουρτούνα . Παρόλο που ο Ντον Αλφόνσο τις παρακαλεί να φερθούν στους νέους με επιείκεια λέγοντας πως είναι φίλοι του, οι αδελφές ακλόνητες, παραμένουν πιστές στους απόντες μνηστήρες τους. Ο Γκουλιέλμο ικετεύει για λίγη σημασία αλλά εκείνες φεύγουν. Οι άντρες είναι ενθουσιασμένοι από την αντίδραση των αγαπημένων τους και θεωρούν πως έχουν κερδίσει το στοίχημα, αλλά ο Ντον Αλφόνσο τους θυμίζει πως ακόμη η μέρα δεν τελείωσε Ο Φερράντο εκφράζει το πάθος του για την Ντοραμπέλλα ακόμη μια φορά και αποχωρούν περιμένοντας νέες οδηγίες από τον Ντον Αλφόνσο.


Η Φιορντιλίτζι και η Ντοραμπέλλα θρηνούν στον κήπο τη μοίρα τους. Ξαφνικά εισβάλουν οι δύο "ξένοι" τρικλίζοντας. Απειλούν πως θα δώσουν τέλος στη ζωή τους αν οι νεαρές εξακολουθήσουν να αρνούνται τον έρωτά τους. Προσποιούνται πως πίνουν από ένα μπουκαλάκι αρσενικό και σωριάζονται μπροστά τους. Η Ντεσπίνα και ο Ντον Αλφόσνο τρέχουν να βρουν γιατρό, ενώ οι αδελφές αρχίζουν σιγά - σιγά να συγκινούνται. Η Ντεσπίνα ξαναμπαίνει, μεταμφιεσμένη σε γιατρό. Προσποιείται πως δίνει ζωή στους ετοιμοθάνατους χρησιμοποιώντας ένα μαγνήτη. Οι άντρες ανακτούν τις αισθήσεις τους και ζητούν ένα φιλί για να θεραπευτούν.






Καθώς η Φιορντιλίτζι και η Ντοραμπέλλα συγκινούνται από τα ερωτόλογα, οι δύο νέοι αρχίζουν πια να ανησυχούν για την πίστη των αγαπημένων τους.



Αυτή τη σκηνή με τους μαγνητιστές να τη θυμάστε. Γιατί στην προεπαναστατική Γαλλία, οι φίλοι του Messmer είχαν κλέψει λεφτά απο κόσμο και κοσμάκη με τις τσαρλατάνικες θεωρίες τους. Γρήγορα οι ψύθιροι έφτασαν στα αυτιά του Λουδοβίκου 16ου ο οποίος ουτως ή άλλως μάλλον είχε μυριστεί ότι έρχεται...μπαρούτι, και σε μια προσπάθεια να δείξει στο πόπολο ότι το αφουκράζεται, εφτιαξε μια επιτροπή τριμελή για να επιλυθεί του ζητήματος. Η επιτροπή αυτή είχε την εξής σύσταση:


Πρόεδρος : Βενιαμίν Φραγκλίνος, φυσικός, πρέσβης της Αμερικής στη Γαλλία

Αντιπρόεδρος : Αντουάν Λαβουαζιέ, χημικός, γενικός έφορος του ταμείου του κράτους

Γραμματέας: Φρανσουα Γκυλοτίν, ιατρός, εφευρέτης της συσκευής αποκεφαλισμού


Η επιτροπή μάζεψε καμμια πεντακοσαριά ασθενείς στους οποίους εδεσε τα μάτια στο δάσος του Φωντενεμπλώ, για να μη βλέπουν. Στους μισούς απο αυτούς ο ερευνητής πλησίαζε τα χέρια του στον ασθενή, ενω στους άλλους μισους πλησίασε ενα μαγνήτη. Με άλλα λόγια, εγινε μια κλινική μελέτη με απλή τυφλή τεχνική.


Οπως φαντάζεστε, δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά αναμεσα στις δυο ομάδες. Οταν ο βασιλιάς κάλεσε τον Φραγκλίνο να του ανακοινώσει τα αποτελέσματα της μελέτης, ο Φραγκλίνος είπε τότε την παροιμιώδη φράση :


My lord, it is only Placebo!


Εκτοτε η λέξη placebo έγινε συνωνυμο της εικονικής θεραπείας. Οι μουσικόφιλοι της ιστοσελίδας θα με ρωτήσετε τι απέγινε με την όπερα του Mozart που πολύ πιθανόν γράφτηκε για να υποστηριχθεί ο φίλος του ο Messmer. Στην αρχή είχε χλιαρή υποδοχή. Πολύ μετα το θάνατο του, και κυρίως όμως στον 20ο αιώνα πήρε τη θέση που της αξίζει. Δυστυχώς όμως, τωρα τελευταία έχει αρχίσει και παραποιείται. Πολλοί απο αυτούς που την "ανεβάζουν" μη γνωρίζοντας την ιστορία των μαγνητιστών ή σε μια προσπάθεια τους να εκσυγχρονήσουν το νόημα της όπερας, αντικαθιστούν τους μαγνήτες με μια δηθεν σύγχρονη Ιατρική συσκευή. Να και μια φωτογραφία για την απόδειξη του αληθούς.



Οπότε εαν θέλετε να αγοράσετε το έργο αυτό για να το έχετε στη συλλογή σας, να προσέχετε τις...generic εκτελέσεις της!