Η τελευταία εφημερία

Τον κοίταζε κατευθείαν στα μάτια. Θα έδινε όρκο ότι του έβγαζε και τη γλώσσα έξω για να τον κοροϊδέψει εάν δεν ήταν σίγουρος ότι δεν είχε πιει ούτε σταγόνα. Και πώς να πιει; Το βράδυ της 31ης Δεκεμβρίου ο κύριος Ματθαίος, ή Μαθιός όπως τον φώναζαν οι ηλικιωμένοι πελάτες του, θα έκανε την τελευταία του διανυκτέρευση στο φαρμακείο. Αυτό ήταν! Επιτέλους τέλος! Τελεία και παύλα, πώς το λένε... Αυτή η νύχτα μένει! Ή έτσι τουλάχιστον το είχε σχεδιάσει ο κύριος Μαθιός. Tην άλλη μέρα, θα έβαζε λουκέτο στο φαρμακείο μαζί με το «Πωλείται». Και γιατί όχι άλλωστε; Η κόρη του δήλωσε ότι δεν πρόκειται να ασχοληθεί με το φαρμακείο, γιατί πρώτον δεν είχε πάρει πτυχίο ακόμα. Χρωστούσε ένα μάθημα. Αυτό τουλάχιστον του τσαμπουνάει εδώ και πέντε χρόνια. Κατά βάθος όμως ήξερε την αλήθεια. Η κόρη του φοβόταν την πλήξη του φαρμακείου, και σ’ αυτό έφταιγε εκείνος. Κάθε βράδυ γύρναγε μουτρωμένος. Τα πρώτα χρόνια όταν δεν του πετύχαινε η αλοιφή. Τα επόμενα χρόνια, επειδή σπάνια του ζητούσαν αλοιφή. Τα τελευταία χρόνια επειδή είχε γίνει ο ίδιος «αλοιφή». Ξέρεις τι είναι να’ χεις να κρατάς ένα φαρμακείο, να χτίσεις ένα σπίτι για τα παιδιά σου και να τα μορφώσεις στην Ελλάδα; Και το σκασμένο το παιδί σου να μη λεει να πάρει το πτυχίο του γιατί έτσι, διαπίστωσε ξαφνικά ότι η φαρμακευτική δεν έχει υπόσταση στην Ελλάδα; Και ποια επιστήμη έχει; Ε, όχι να συγκρίνουμε και τα επαγγέλματα με τα λειτουργήματα!

Αυτά έλεγε και ξανάλεγε μέσα του ο κυρ-Μαθιός, εκείνο το βράδυ της τελευταίας εφημερίας του, μέχρι που το βλέμμα του καρφώθηκε σ΄εκείνη την τρύπα, στη γωνία του φαρμακείου του. Τριάντα χρόνια δεν έλεγε να την κλείσει. Ούτε κι αυτός ήξερε γιατί. Ή μάλλον ήξερε: Βαριόταν. Εκείνο το βράδυ όμως, τα δύο πονηρά μάτια που τον κοίταζαν βλοσυρά και ειρωνικά, του τράβηξαν το βλέμμα. Ο κυρ-Μαθιός μονολόγησε με εκνευρισμό:
- Ποντικός!!! Αϊ στο διάολο!!
- Μη λες ονόματα άνθρωπέ μου!! Και οι τοίχοι έχουν αυτιά!!!
Ο κυρ-Μαθιός πάνιασε.
- Τι;; Μιλάει; Θεέ μου, δεν είμαι καλά! Ένα γιατρό!!! Που τα’ χω τα τηλέφωνα;
- Άσ’ το τηλέφωνο κάτω γέρο Μαθιέ! Δεν θα σου χρειαστεί! Τετρακόσια τα έχεις!
- Μα τι είσαι εσύ; Ποιος είσαι; Από που έρχεσαι;
- Α, ναι! Ξέχασα να σου συστηθώ: Σπερματσέτος, Καλικάντζαρος!
- Τι καλικάντζαρος; Θεέ μου! Κάτι θα κατάπια, δεν μπορεί!!
Ο κυρ-Μαθιός έτριψε τα μάτια του. Ξανά κοίταξε μέσα στην τρύπα. Τίποτα! Ουφ! Οπτασία ήταν. Μάλλον από το ξενύχτι. Έκανε ένα διστακτικό βήμα για να πάει στο γραφείο του. Εντάξει! Έκανε και δεύτερο. Εντάξει. Πατάει στα πόδια του. Έκανε και τρίτο. Εντάξει, δεν είχε τρελαθεί! Έκατσε στο γραφείο του και έψαξε να βρει τις σφραγίδες του, τάχα μου για να τις βάλει σε τάξη. Ώσπου, ξανά ακούει την ίδια φωνή, να έρχεται από την τρύπα:
- Δεν σου’ πα να μη λες ονόματα; Ούτε Θεούς, ούτε δαίμονες;
Υστερία έπιασε το Μαθιό. Τρεκλίζοντας ξαναπήγε στην τρύπα, που τον περίμεναν τα ίδια μάτια και η ίδια φωνή:
- Καλά, που ζεις; Δεν έχεις ακούσει για καλικάτζαρους;
- Καλικάντζαρους......και μάλιστα με όνομα Σπερματσέτου....ε, λοιπόν, όχι! Μόνο η γιαγιά μου, μου έλεγε για δαύτους. Σιγά μην είσαι καλικάντζαρος! Τριάντα χρόνια έχω ανοιχτή αυτή τη τρύπα, γιατί δεν έκανες την εμφάνισή σου, για να πειστώ και εγώ ότι υπάρχεις;
- Γιατί κάθε φορά έφερνες αγιασμό. Φέτος που αποφάσισες να το κλείσεις το φαρμακείο δεν έφερες αγιασμένο νερό, κι έτσι, είπα να κατέβω για να τα πούμε. Α! Επί τη ευκαιρία, δεν θα με κεράσεις κάτι;
- Πώς! Έκανε σαστισμένος ο Μαθιός. Τι θα πάρεις;;
- Σπερματσέτο, τι άλλο; Είπε ο καλικάντζαρος.

Του έβαλε και έφαγε. Θα πρέπει να έφαγε τόσο σπερματσέτο, όσο δεν κατάφερε να του κλέψει για τριάντα χρόνια. Τελικά οι φαρμακοποιοί κάνουν καλό σε όλους! Και καλικάντζαρος να είσαι «φχαριστημένος» θα φύγεις απ’ το φαρμακείο.

- Λοιπόν; Φώναξε τώρα ξεθαρρεμένος ο Μαθιός.
- Ωραίο το σπερματσέτο σου, απάντησε ο καλικάντζαρος. Λοιπόν...θα θέλεις να μάθεις τι είμαι και γιατί ήρθα, έτσι;
- Ναι.
- Καταρχήν, μάθε ότι είμαι δαίμονας. Γι’ αυτό σου είπα να μη λες ανταγωνιστικά ονόματα. Είμαι ο δαίμονας του συμβόλου σου. Ξέρεις Μαθιέ το σύμβολο των φαρμακοποιών;
- Ναι. Είναι το γουδί και το φίδι. Συμβολίζουν την Υγεία, τον Ασκληπ.....
- Μπούρδες!
- Μα το αναφέρει η Ιστορ....
- Μπούρδες!
- Ε, τότε πες μου εσύ!
- Το φίδι είναι αναπαράσταση του δαίμονα της ζωής . Συμβολίζει την αιώνια νιότη. Κι’ αυτό γιατί το φίδι αναγεννάται. Και μάλιστα κάθε Άνοιξη. Γι’ αυτό και το φίδι στους αρχαίους Έλληνες έγινε σύμβολο της γονιμότητας και της σοφίας. Και τα δύο βλέπεις παραπέμπουν σε αναγέννηση. Γι’ αυτό έγινε σύμβολο του Ασκληπιού. Γι’ αυτό έγινε σύμβολο των φαρμακοποιών. Για να φτιάξεις φάρμακο, θα πρέπει να έχεις γόνιμη σκέψη και σοφή εκτέλεση.
- Σωστά. Για να φτιάξεις φάρμακο....και δε μου λες καλικάντζαρε, για να «κρατήσεις» φαρμακείο, τα ίδια θες ή απλά μια γερή δόση υπομονής και από ένα ηρεμιστικό την ημέρα;
- Ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Αυτοσεβασμό πρέπει να έχεις και σεβασμό σε αυτό που κάνεις.
- Τι λες καλικάντζαρε; Πας καλά; Να σου πω... Στο βιβλίο αυτό, θα βρεις την ιστορία του φάρμακου. Μάθε λοιπόν ότι σαν κι αυτό κυκλοφορούν χιλιάδες. Για την ιστορία του φαρμακείου ξέρεις τίποτα; Έτσι, για να πειστώ και εγώ δηλαδή...
- Ξέρω. Αλλά για να σου πω, πρέπει να με ακούσεις χωρίς πολλές διακοπές. Δεν πρέπει, βλέπεις να με βρει ο ήλιος εδώ….
- Καλά, καλικαντζαράκι μου, σε ακούω. Εξάλλου, η νύχτα είναι μακριά, και άλλη παρέα δεν έχω. Λέγε λοιπόν.
- Άκου λοιπόν Μαθιέ. Οι γιατροί ανά τον κόσμο, λίγο πριν ξεστομίσουν τη λέξη Ιπποκράτης, αναφέρουν τη λέξη Ασκληπιός για να ζεσταθεί ο στόμας τους.
- Το στόμα τους εννοείς...
- Ο στόμας τους! Καλικάντζαρος είμαι, όπως θέλω το λεω. Άκου λοιπόν: Ο Ασκληπιός είχε το φιδάκι που σου’ πα παραπάνω γιατί έπρεπε να εφευρεθεί ένας Θεός να κρατάει τη γνώση που συμβολίζει. Στα χρόνια του βλέπεις, οι Θεοί ευθύνονταν για την Υγεία και για την αρρώστια και για τη ζωή και για το θάνατο. Ο μάγκας ο Ασκληπιός όμως, δεν θα μπορούσε να γίνει ο Θεός της Ιατρικής, εάν δεν του είχε εμπιστευτεί ένας καλικάντζαρος της εποχής του, ο Κένταυρος Χείρωνας πώς να φτιάχνει τα φάρμακα. Ο πρώτος φαρμακοποιός λοιπόν στην Ιστορία ήταν ο Κένταυρος Χείρωνας.
- Άστα ψόφια! Πάμε στο ζουμί!
- Καλά. Ασήμωσε εσύ σπερματσέτο, και εγώ θα σου λεω. Τα χρόνια λοιπόν συνεχίζουν ομαλά. Οι καλικάντζαροι που κατέβαιναν τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς, έβλεπαν τους γιατρούς να είναι και φαρμακοποιοί συνάμα. Τα χρόνια όμως πέρασαν, και ο Πλίνιος μας πληροφορεί ότι οι ιατροί αρχίζουν να αναθέτουν σε άλλους την παρασκευή των φαρμάκων.
- Λογικό! Κάποιος πρέπει να ξέρει να κάνει διάγνωση, και κάποιος άλλος πρέπει να ξέρει να φτιάξει και να φυλάξει το φάρμακο.
- Καλά τα πας! Ο πρώτος γνωστός «άλλος» είναι ο Άγιος Δαμιανός, κολλητός του ιατρού Άγιου Κοσμά. Το δίδυμο γιατρού-φαρμακοποιού, έδρασε στα χρόνια του Διοκλητιανού, αλλά και οι δύο μαρτύρησαν γιατί ήταν Χριστιανοί. Χμ...ο Χριστιανισμός επέζησε ως ιδέα γιατί κάποιοι αποφάσισαν ότι αξίζει να πεθάνει κανείς για την ιδέα αυτή.
- Άστα αυτά καλικάντζαρε! Δεν είναι το ισχυρό σου σημείο. Λέγε για την ιστορία των φαρμακείων!
- Καλά... Όπως θα ξέρεις, η εξουσία είναι γλυκιά. Μόλις λοιπόν επικράτησε ο Χριστιανισμός, άρχισαν οι αιρέσεις. Μια από αυτές ήταν ο Νεστοριανισμός. Οι οπαδοί του Νεστόριου, αφού έφαγαν το ξύλο της ζωής τους κατέφυγαν στη Συρία και τη Μεσοποταμία. Εκεί παρέδωσαν όλη την αρχαία Ελληνική γνώση, μαζί με τη Φαρμακευτική στους Άραβες. Άλλοι συμβολιστές και αυτοί!
- Γιατί το λες αυτό καλικάντζαρε;
- Να, πάρε παράδειγμα του καφέ που πίνανε. Το ξέρεις ότι η λέξη καφές είναι Αραβική και σημαίνει «ισχυρός»;
- Έλα, δεν με ενδιαφέρει η Ιστορία των τονωτικών! Μπες στο θέμα σου!
- Καλά! Οι Άραβες έκαναν την πρώτη απόπειρα διαχωρισμού του επαγγέλματος του φαρμακοποιού από αυτό του ιατρού, μέσω ενός κωδικοποιημένου προγράμματος εργασίας και για τους δύο, που λεγόταν krabbadin. Και πώς να μην το’ καναν δηλαδή; Οι άνθρωποι ανακάλυψαν τον άμβυκα της απόσταξης (el- embik), το ελιξίριο (el- eksir=λίθος της γνώσης), την αλκοόλη (al-kohol), το σιρόπι (scarab) και δε συμμαζεύεται. Ποιος θα τα κάνει όλα αυτά; Οι ιατροί; Αυτοί είχαν μείνει στο να κόβουν μαργαρίτες (μ’ αγαπά, δεν μ’ αγαπά) με βάση τα βιβλία του Διοσκουρίδη. Έτσι λοιπόν, να σου και το πρώτο φαρμακείο του κόσμου. Στη Βαγδάτη, το 766μ.Χ.
- Μα αυτοί έχουν σφάξει κόσμο και κοσμάκη.
- Ενώ οι Χριστιανοί είναι άγιοι ε;; Έχεις ακούσει το περίφημο «κολλημένος με το Σταυρό»; Άντε, να μη σου θυμίσω όλη την ιστορία από τις Σταυροφορίες μέχρι το Ιράκ! Το ζήτημα είναι ότι τους Άραβες πολλοί εμίσησαν, τις γνώσεις και τις απόψεις τους όμως, ουδείς! Έτσι, ο βασιλιάς Ρογήρος ο Β΄(1093-1154), γνωστός και για την άλωση της Ελληνόφωνης κάτω Ιταλίας, ιδρύει στη Νάπολη, το 1ο Ευρωπαϊκό φαρμακείο. Που αλλού να το ίδρυε; Εκεί κοντά, στο Σαλέρνο, υπήρχε πανεπιστήμιο ξακουστό, που διέθετε την 1η φαρμακευτική σχολή, με βούλα του Καρλομάγνου. Εξακολουθούσε όμως το πρόβλημα του μπεζαχτά. Γιατί οι γιατροί βλέπεις, όταν κατάλαβαν ότι σε λίγο θα έχαναν τον έλεγχο της παρασκευής των φαρμάκων, άρχισαν να εκτοξεύουν μύδρους εναντίον των φαρμακοποιών. Η ιστορία τιμώρησε την αλαζονεία τους. Ο βασιλιάς της κάτω Ιταλίας, Φρειδερίκος ο ΙΙ ορίζει με νόμο την υπόσταση του φαρμακείου, απαγορεύοντας στους μεν ιατρούς να παρασκευάζουν φάρμακα, στους δε φαρμακοποιούς να δίνουν ιατρικές διαγνώσεις...
- Αν μου πεις ότι οι ιατροί «αποχώρησαν ήρεμα από τη διαδήλωση», θα πιστέψω ότι σε πείραξε το πολύ σπερματσέτο που έφαγες.
- Μωρέ μια χαρά ήταν το σπερματσέτο. Οι συνάδελφοί σου δεν ήταν. Γιατί έφαγαν τέτοια λάσπη από τους Ιατρούς, που οδηγήθηκαν στην δημιουργία των πρώτων σωματείων. Στην Ιταλία, αυτό έγινε το 1300 στο Μιλάνο. Τα σωματεία διεκδικούσαν και αναβάθμιση των γνώσεων του φαρμακοποιού μαζί με το ρόλο του, όχι μόνο να κερδίσουν τη μάχη της δραχμομυκίνης! Έτσι, στη Βενετία καθιερώνονταν από 1480 οι εξετάσεις για να γίνει κανείς φαρμακοποιός. Ο πρώτος φαρμακευτικός σύλλογος έγινε το 1548 στη Γαλλία. Τα σωματεία των Φαρμακοποιών πάλεψαν όλο το 15ο-16ο αιώνα για την αναβάθμιση του επαγγέλματός τους.
- Και δηλαδή τι έγινε όταν το πέτυχαν;
- Άνθισαν όλες οι επιστήμες του Ντουνιά! Δεν υπάρχει Μαθιέ θετική επιστήμη που να μη πέρασε, γεννήθηκε, ή επηρεάστηκε από το χώρο του φαρμακείου: Η ιατρική, η Χημεία, η Βιολογία, η Φυσική, η Θεολογία , τα Μαθηματικά, από τα κόσκινα των φαρμακείων πέρασαν για να πάρουν επιστημονική υπόσταση. Τι θες, παραδείγματα; Η πτώση της Αλχημείας ταυτίζεται με την ανάπτυξη Φαρμακοποιίας, η Συστηματική Ζωολογία και Βοτανική, με τη συγκεκριμενοποίηση του μέρους του φυτού ή του ζώου που βρίσκεται το δραστικό συστατικό, η ανακάλυψη των στοιχείων... ας είναι καλά ο φαρμακοποιός Scheele που αρνήθηκε να παει στο Πανεπιστήμιο, κλπ, κλπ, κλπ....
- Καλικάντζαρε από επιστήμη καλά πας. Από Νομοθεσία ξέρεις να μου πεις;
- Χμ! Το 1336, στις 22 Μαΐου, ο βασιλιάς Φίλιππος VI της Γαλλίας βγάζει το πρώτο φιρμάνι για έλεγχο ιδιοσκευασμάτων, μαζί με κριτήρια για την ανάγνωση των συνταγών. Το 1350 στην Νυρεμβέργη βγαίνει το πρώτο διάταγμα που ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ Ιατρού και Φαρμακοποιού, και επιβάλλει πρόστιμο στους Ιατρούς, που και συνταγές εκτελούν, και ακριβότερα από τους Φαρμακοποιούς τις πουλάνε. Το 1605 βγαίνει, με απαίτηση των ίδιων των σωματείων, το πρώτο διάταγμα που απαγορεύει την εκτέλεση συνταγής εάν ο ιατρός είναι άγνωστος στο φαρμακοποιό.
- Α, ώστε γι’ αυτό έχω πήξει στη σφραγίδα...
- Ξέχασα να σου πω ότι από το 1633 καθιερώνεται με διάταγμα το βιβλίο εργαστηρίου. Και όλα αυτά, σ΄ ένα κόσμο που απαγόρευε (μέχρι και το 19ο αιώνα) στις γυναίκες ν’ ανοίξουν φαρμακεία.
- Αμάν βρε καλικάντζαρε! Πάλι αλοιφή έγινα απόψε. Έρχεσαι λοιπόν να μου πεις ότι για πράγματα που με κάνουν και βαριέμαι, έγινε τόσος σαματάς, και μάχες, και σωματεία, και όλα τα συμπαρομαρτούντα νοσήματα;
- Ναι φίλε μου. Τα φαρμακεία άρχισαν να αναπνέουν από τη Γαλλική Επανάσταση και μετά. Πρώτοι οι Γάλλοι επαναστάτες αναγνώρισαν πραγματικά το ρόλο, την αξία και την υπόσταση του φαρμακοποιού.

- Και δε μου λες καλικαντζαράκι, πότε έγινε το.... Μα που πήγες;
- Φεύγω φίλε μου. Ξημέρωσε. Να θυμάσαι ότι είναι εύκολο να έχεις το φίδι της γνώσης για σύμβολο. Το δύσκολο είναι να το κρατήσεις. Πάψε λοιπόν να γκρινιάζεις κι εσύ κι η κόρη σου, και κάνε κάτι για να έχω κι εγώ να λεω στους νεότερους φαρμακοποιούς στα επόμενα χρόνια. Πτυχίο θα πάρει, να’ σαι σίγουρος. Μην περιμένεις όμως να την κάνουν φαρμακοποιό οι καθηγητές της. Γιατί πολλοί από αυτούς ούτε σπούδασαν φαρμακευτική, ούτε θα κάνουν ποτέ εφημερία σε φαρμακείο. Εσύ θα την κάνεις να σκέφτεται σαν φαρμακοποιός. Εσύ, και μόνο εσύ!!! Άντε, και του χρόνου!!!